เจ้าจอมมารดาน้อย ในรัชกาลที่ 4

เจ้าจอมมารดาน้อย หรือ เจ้าจอมมารดาคุณหญิงน้อย (24 ตุลาคม พ.ศ. 2348 – ราวปี พ.ศ. 2389–2400) เป็นธิดาของพระอินทร์อภัย หรือ พระอินทอำไพ (อดีตสมเด็จเจ้าฟ้าทัศไภยในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี) เป็นพระสนมองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

เจ้าจอมมารดาน้อย เป็นธิดาลำดับที่ 2 ในจำนวนพระบุตร 13 องค์ของพระอินทร์อภัย พระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชกับกรมบริจาภักดีศรีสุดารักษ์

ต่อมาเจ้าจอมมารดาน้อยได้สนองพระเดชพระคุณเป็นหม่อมในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฏ ได้ให้ประสูติพระราชโอรส 2 พระองค์ ก่อนที่พระราชสวามีจะผนวช และเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ คือ

หลังจากสมเด็จเจ้าฟ้าชายทัศไภย พระบิดาถูกประหารชีวิตเมื่อปีวอก พ.ศ. 2355 และเมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผนวชเป็นพระภิกษุ เมื่อปีวอก พ.ศ. 2367 ขณะนั้นหม่อมเจ้านพวงศ์และหม่อมเจ้าสุประดิษฐ์ มีพระชันษา 2 ปี และ 2 เดือน ตามลำดับ เจ้าจอมมารดาน้อยได้ไปอาศัยอยู่กับพระพงษ์นรินทร์ ผู้เป็นลุง โดยหม่อมเจ้าสุประดิษฐ์ อยู่ในพระอุปถัมภ์ของสมเด็จเจ้าฟ้าจุฑามณี (พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว) ที่พระราชวังเดิม

เจ้าจอมมารดาน้อยถึงแก่อนิจกรรมในรัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานเพลิงศพที่สวนท้ายวังของกรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร หลังพิธีพระราชทานเพลิงศพ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธรทรงสร้างวัดขึ้นในบริเวณนั้น แต่สิ้นพระชนม์เสียก่อนในปีจอ พ.ศ. 2405 ก่อนที่วัดจะสร้างเสร็จ จึงโปรดให้กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาสทรงสร้างวัดต่อ แต่ก็สิ้นพระชนม์อีกในปีเถาะ พ.ศ. 2410 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงรับเป็นผู้สร้างวัดต่อมาจนสำเร็จ พระราชทานนามวัดว่า วัดตรีทศเทพวรวิหาร มีความหมายว่า "เทวดาสามองค์เป็นผู้สร้าง"